Category Archives: The Art of Living

General Topics for Learning

extra : The Four Noble Truths, the Dependent Origination, the noble Eightfold Path, foundations of mindfulness, …

ก้อนหินในสวนดอกไม้ : Stone in the Garden

มองเห็นพื้นหญ้าเขียวขจี  ดอกไม้หลากสีพริ้วไหว ละอองเกสรล่องลอยไป ผีเสื้อปีกใสระยิบตา ก้อนหินกลิ้งมาโดดเด้ง ตกลงสงบเคว้งในพงหญ้า ก้อนหินกระโดดเด้งไปมา พริ้วไหวเพลินตาเพลินใจ ก้อนหินต้องแสงสว่างจ้า ต้นหญ้ามิอาจกั้นประกาย ก้อนหินสงบนิ่งเบาสบาย แสงรอบพริ้วไหวได้เอง — รัน ธีรัญญ์ — 14 กุมภาพันธ์ 2559

กระบวนกร สะท้อนธรรม สำหรับโค้ช: The Art of Living

งานครั้งนี้ ผู้เข้าร่วมมีทักษะการโค้ช การฟัง และ พื้นฐานของสติที่ดี ซึ่งเกื้อหนุนให้เกิดการสะท้อนร่วมกัน เกิดเป็นวงสนทนาแห่งสติได้ไม่ยาก การให้ห้องเรียนแรก คือ ตัวของผู้เรียนเอง จึงทำให้การเรียนรู้ลงสู่ฐานใจได้ง่าย บวกกับการเชื้อเชิญให้ผู้เรียนเป็นมิตรกับความเงียบด้วยถ้อยคำว่า “เราคือส่วนหนึ่งของความเงียบ” ได้ช่วยลดการครุ่นคิดแบ่งแยกในระหว่างความเงียบ ผู้เรียนจึงดำรงอยู่ในความเงียบ ได้แบบลื่นไหล เป็นช่วงเวลาที่ได้ใคร่ครวญลงสู่ฐานใจ แทนที่จะพยายามทำลายความเงียบนั้น ปัญญาในวงสนทนาจึงเป็นอิสระ เกิดการเรียนรู้ที่ขยายจากห้องเรียนของตัวเอง สู่การเรียนรู้ระหว่างห้องเรียนของแต่ละคน (Collective Intelligence) ปรากฏการณ์นี้ จะยังคงเกิดขึ้น แม้สิ้นสุดเวลาของ Workshop ไปแล้ว กระบวนการเรียนรู้ในครั้งนี้ เริ่มต้นจากการจับประเด็น ในช่วงที่ผู้เรียนรู้ Check-in บอกเล่าถึงความเข้าใจ และ ความสนใจใคร่รู้เกี่ยวกับคำว่า “The Art of Living” สรุปได้คำสำคัญต่าง ๆ คือคำว่า “ครูกระบวนกร”, “สุนทรียสนทนา”, “อัตตา”, “ความเงียบ”, “ฐานใจ” และ “ความตาย” แล้วนำเอาคำต่าง ๆ ที่ได้มาจากช่วง Check-in มาเรียบเรียงเป็นกิจกรรมทั้งหมดที่เกิดขึ้นในวันนี้ ขอบคุณห้องเรียนทุกห้อง […]

เล่าเรื่องย่อจิตตนคร ในงานวัดลอยฟ้า จิตตนคร : mind city

วันที่ 3 – 7 เมษายน 2557 หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ ธรรมภาคี สวนโมกข์ กรุงเทพฯ องค์กรทางพระพุทธศาสนามากมาย ได้ร่วมกันจัดมหกรรมงานวัด (temple fair) กลางกรุง บนห้างสรรพสินค้า สยาม พารากอน ชื่องานว่า งานวัดลอยฟ้า จิตตนคร ในงานนี้ ผู้เขียนได้มีโอกาสเข้าไปรับใช้พระพุทธศาสนาด้วยการเล่าเรื่องย่อ จิตตนคร นครหลวงของโลก พระนิพนธ์ ใน สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปรินายก* ให้กับผู้ที่มาร่วมชมงาน ที่สนใจ รับรู้เรื่องราวในพระนิพนธ์ แบบพอสังเขป ในแบบสนุกสนาน เข้าใจง่ายๆ ภายในเวลา 20-30 นาที จิตตนคร เป็นนครหลวงของโลก เป็นแหล่งเกิดแห่งสุข ทุกข์ ความเจริญ ความเสื่อม สมบัติ และ วิบัติแห่งโลกทั้งสิ้น เป็นเมืองลับแล ไม่เห็นด้วยตาเนื้อ แต่เห็นได้ด้วยตาใจ เมื่อทำความสงบจิตดู เหตุการณ์สำคัญ ในวันปีใหม่ […]

แลกเปลี่ยนชัวร์กว่าบอกสอน : mental models

เรียนรู้ เรื่อง รูปแบบความคิด (mental models) ผ่านนิทานเรื่อง เงาแห่งยุคหิน (Shadows of the Neanderthal : illuminating the beliefs that limit our organizations) สรุปเรื่องย่อเรียบเรียงพอเข้าใจได้ ตามนี้ครับ กาลครั้งหนึ่ง มีมนุษย์ถ้ำ 5 คน อาศัยรวมกันอยู่ ภายในถ้ำแห่งหนึ่ง พวกเขาไม่เคยออกจากถ้ำ ด้วยเหตุที่ทุกคนมีภาพความน่ากลัวภายนอกถ้ำต่างๆ กันไป มนุษย์ถ้ำจะหันหลังให้ปากถ้ำ ดังนั้น พวกเขาไม่เคยเห็นสัตว์ต่างๆ ภายนอกถ้ำเลย จะเห็นก็แต่เพียงเป็นเงาของสัตว์ ที่ฉายลงบนผนังถ้ำเท่านั้น และ พวกเขาก็คิดว่า นั่นเป็นสัตว์จริงๆ มนุษย์ถ้ำคนหนึ่ง ชื่อ บูกี เขามีความคิดที่ต่างออกไป ครั้งหนึ่ง เขาเผลอพลั้งปากพูดถึงความคิดที่แหกคอกนั้นออกไปว่า “เขาสงสัยว่ามีอะไรนอกถ้ำกันแน่” เพียงเท่านั้น ก็ถูกบรรดาเพื่อนมนุษย์ถ้ำรุมด่า รุมวิพากษ์วิจารย์ ไปต่างๆนานา จนเลยเถิด ถึงขั้นขับไล่ บูกี ออกจากถ้ำไป ด้วยหวังจะให้ บูกี หายไปตลอดกาล บูกีออกสู่โลกภายนอกถ้ำ […]

ความสำเร็จขับเคลื่อนความสำเร็จ : personal mastery

เรียนรู้ เรื่อง การเอาชนะตนเอง (personal mastery) ผ่านนิทาน เรื่องหนูเลมมิงจ์ (The Lemming Dilemma : living with purpose, leading with vision) สรุปเรื่องย่อ พอสังเขป ตามนี้ครับ กาลครั้งหนึ่ง มีหนูเลมมิงจ์ นับพันๆตัว เดินทางไปยังหน้าผาแห่งหนึ่ง เพื่อกระโดดลงไปตามๆกัน พวกหนูเลมมิงจ์ไม่เคยคิดเลยว่า ทำไมพวกมันต้องกระโดดจากหน้าผา พวกมันแค่กระโดดลงไปตามๆกัน ตามประเพณีนิยม (ส่วนนี้ คือ เรื่องจริงเกี่ยวกับหนูเลมมิงจ์ที่เดินกลิ้งหล่นจากหน้าผาตามๆกัน สนใจลองค้นดูใน google หรือ youtube เพิ่มเติมได้นะครับ) มีหนูเลมมิงค์ตัวหนึ่ง ชื่อ เอมมี่ มันมีความรู้สึกเหมือนถูกดึงดูดให้ไปยังหน้าผาเพื่อที่จะกระโดดลงไป เช่นเดียวกับหนูเลมมิงจ์ตัวอื่นๆ นับพันๆ ตัว แต่เอมมี่ ตั้งคำถามกับตัวเองว่า ทำไมมันถึงต้องกระโดดลงจากหน้าผา ? ที่ปรึกษาด้านการจัดการของเหล่าหนูเลมมิงจ์ ตอบเอมมี่ว่า เพราะมันคือถ้อยแถลงร่วมกันของเหล่าหนูเลมมิงจ์ เอมมี่ฟังแล้วแต่รู้สึกยังไม่เคลียร์ คำตอบนี้ ยังไม่ช่วยไขความกระจ่างให้กับเอมมี่ มันกลับถามตัวเองเพิ่มขึ้นว่า ฉันต้องการอะไร? […]

ศรัทธาจึงรู้ รู้จึงศรัทธา : Faith and Wisdom

☀  ในการเดินไปข้างหน้า เมื่อเท้าซ้ายถูกก้าวออกไป จึงมีการก้าวเท้าขวา และ เท้าขวาที่พึ่งก้าวออกไปนั้น ก็เพื่อให้สามารถก้าวเท้าซ้ายต่อได้อย่างมั่นคง ศรัทธา และ ปัญญา ก็เช่นเดียวกัน ศรัทธาจึงเกิดปัญญา เมื่อเกิดปัญญามากขึ้น จึงนำมาซึ่งศรัทธาที่สมดุลกัน ศรัทธาจึงรู้ รู้จึงศรัทธา  คำว่ารู้ในที่นี้ คือ การรู้ในสิ่งที่เคยคิดว่าจริง แต่เอาเข้าจริง มันไม่จริง ส่งผลให้เกิดการคลายการยึดมั่น ในสิ่งที่ไม่จริงแท้ทั้งหลายลง ความศรัทธาย่อมมากขึ้นๆ ความกลัวน้อยลงๆ แปรผันตามคุณภาพของการรู้นั่นเอง สุดท้ายที่แท้ แค่หายโง่ ก็เพียงพอ ในชีวิตประจำวัน เมื่อคลี่คลายจากกรอบความคิดเห็นเดิมของตนได้ไว ก็สามารถนำไปสู่แก่นสาระที่แท้จริงได้ไว สบายๆ ชิวๆ มีประสิทธิภาพทั้งผลที่ดี และ เวลาที่น้อยลง พร้อมทั้งยังมีคุณภาพจิตใจ ได้ทั้งปัญญา และ ความเมตตาด้วย จึงพบว่า สุดท้ายเก่งไม่กลัว ที่แท้แค่หายโง่ (จากสิ่งที่ยึด) นี่ฉลาดขึ้นเยอะเลย ☀  กลางปี พ.ศ. 2555 ผมได้เดินทางจากกรุงเทพฯ ไปกราบครูบาวัดผาตากเสื้อ ท่านเป็นศิษย์ ของหลวงปู่เหรียญ วรลาโภ หลังจากสนทนาธรรมสักพัก […]

การเริ่มต้นใหม่ : Beginning Anew

เมื่อเราตกหลุมรักใคร เราจะวาดจินตนาการของคนคนนั้นออกมาในหัวของเรา เรารักคนในจินตนาการนั้น แต่เราไม่ได้รักคนคนนั้นจริงๆ นอกจากนี้ เรายังสามารถแปรเปลี่ยนพฤติกรรมตัวเองให้ดีขึ้นในเวลาสั้นๆ โดยหวังว่าคนที่เราตกหลุมรักอยู่นั้นจะชื่นชมพอใจในตัวเรา แต่แล้วเราก็จะกลับกลายเป็นคนเดิมอยู่ดี อะไรเป็นสาเหตุให้เกิดความผิดพลาดคลาดเคลื่อนได้มากมายถึงเพียงนี้ เซลล์ทุกส่วนในร่างกายของเรา มีกระบวนการแปรเปลี่ยนในทุกๆ วินาที แต่สิ่งหนึ่งที่ไม่ค่อยได้เปลี่ยนไปมากนัก คือ การรับรู้ของเรา การรับรู้ที่คลาดเคลื่อน ปะปนเข้ากับการรับรู้ในอดีตที่ยังไม่ได้รับการปลดปล่อย ทำให้เรามองเห็นสิ่งต่างๆ ในแบบเดิมๆ คิดในแบบเดิมๆ ดึงเอาประสบการณ์เดิมๆ มาตกแต่งความจริงในปัจจุบัน ทำให้การตัดสินใจในปัจจุบันผิดพลาดคลาดเคลื่อนจากที่เป็นจริง การฝึกปฏิบัติ การเริ่มต้นใหม่ (Beginning Anew) คือ การปลดปล่อยอดีต เพื่อการรับรู้ที่แท้จริงในปัจจุบัน ดำรงอยู่ร่วมกับคนรัก ในความสัมพันธ์ที่สดใหม่ เป็นปัจจุบันจริงๆ การฝึกปฏิบัติ การเริ่มต้นใหม่ (Beginning Anew) มี 4 ขั้นตอน ดังนี้ รดน้ำดอกไม้ – Watering flower เมื่อเกิดความขัดแย้งขึ้นระหว่างกัน การสื่อสารจะเสมือนถูกตัดขาด ความคิดจะเต็มไปด้วยภาพลบ ไม่สามารถมองเห็นคุณค่าของกันและกันได้เลย เปรียบเสมือนกับจุดดำเล็กๆ ที่แต้มอยู่บนกระดาษสีขาว เรามักจะเพ่งมองไปที่จุดดำเล็กๆ เท่านั้น โดยลืมมองเห็นพื้นที่สีขาวมากมาย ที่อยู่บนกระดาษแผ่นเดียวกัน ในสถานการณ์ที่เราโกรธอยู่ เราจึงไม่อาจรับรู้ได้อย่างถูกต้อง พลังแห่งสติ จะช่วยปรับจิตใจของเราจากลบเป็นบวก เปรียบดั่ง รีโมททีวี […]

ยินดีอย่างไร ในทางสายกลาง

ความยินดีในการทำ การดำรงอยู่ในปัจจุบัน ด้วยความพอใจในการทำเหตุปัจจัย ที่จะนำไปสู่ประโยชน์ แม้ผลยังไม่เกิด แต่ก็มีความสุขในการทำ สภาวะที่มีธรรมในใจ คือ มีจิตเป็นกุศลอยู่ต่อเนื่อง จึงว่างจากอกุศล จะเป็นสุขสงบอยู่ทุกขณะ แทบไม่จำเป็นต้องพูดอะไร นี่ก็คือ ผลอันประเสริฐที่เกิดอยู่ในทุกขณะแล้ว การมีมุทิตาจิต มีจิตยินดีในการทำที่เป็นกุศลทั้งหลาย มีคุณสมบัติช่วยให้ จิตสงบ ผ่องใส แช่มชื่น เบิกบาน ไร้จากความริษยา นอกจากนั้นแล้ว ความสุขใจ จากมุทิตาจิต ยังเป็นฐานสู่สมาธิได้เป็นอย่างดี เช่น เมื่อระลึกถึงกุศลที่เคยทำ ทานที่เคยทำ หรือ ภาพเหตุการณ์เมื่อครั้งที่เคยได้บวช ถือศีล ได้เคยปฏิบัติธรรม ก็จะยังให้เกิดสมาธิขึ้น ในปัจจุบันความพอใจในการเป็น หากเป็นการพอใจในปัจจุบัน ก็จะทำให้เราไม่คิดฟุ้งไปอนาคต เพิกถอนจากความอยาก ที่จะให้ตัวเอง และ ผู้อื่น เป็นอย่างนั้น เป็นอย่างนี้ ไม่ตัดสินผู้อื่น ซึ่งจะช่วยปรับจิตให้ว่างจากความอยาก เข้าสู่สภาวะที่เป็นอุเบกขาได้ง่าย คือ สามารถวางใจเป็นกลาง พิจารณาเห็นด้วยปัญญา เห็นธรรมดาของธรรมชาติ  รู้จักวางเฉย สงบใจ ในเมื่อไม่มีกิจที่ควรทำ อุเบกขานี้ มีคุณสมบัติช่วยให้ จิตสงบ ไม่มีความยินดี ยินร้าย ส่วนสิ่งที่ควรระวัง […]

อริยมรรค ทางพ้นทุกข์ที่แท้จริง

สิ่งที่ได้เรียนรู้จาก งานบรรยายธรรม ปฏิบัติธรรม เรื่อง อริยมรรค ทางพ้นทุกข์ที่แท้จริง โดย อ.ประเสริฐ อุทัยเฉลิม วันที่ 9 สิงหาคม 2558 ที่โรงพยาบาลสมุทรปราการ เขียนสรุปตามสำนวนของผู้เขียนเอง ร่วมกับปัญญาที่ผุดขึ้นขณะฟังธรรม โดยสรุปเนื้อหาเพียงบางส่วนที่ผู้เขียนสนใจเป็นพิเศษ เพื่อน้อมนำมาฝึกปฏิบัติ และ แบ่งปันให้กัลยาณมิตรผู้จะใคร่ครวญให้เป็นประโยชน์ (โยนิโสมนสิการ) น้อมใส่ใจมาปฏิบัติฝึกตน (โอปนยิโก) เช่นกัน ความคิดไม่มีตัวตนอาจารย์เปรียบความคิดเหมือนฟองสบู่ ที่เด็กๆ ใช้หลอดจุ่มในน้ำละลายยาสระผม แล้วเป่าออกมาเป็นฟอง ขณะเกิดฟองนั้นก็เหมือนความคิดที่ผุดขึ้นมาในหัว แล้วในที่สุดฟองนั้นก็แตกไป เหมือนความคิดที่ในที่สุดก็จะดับไป ไม่มีตัวตนอะไร เพราะฉะนั้นแล้ว อย่าไปหลงในความคิด (สร้างภพ*) คร่ำครวญกับอดีต (เลียซากสิ่งที่ไม่มีอยู่จริง) และ อย่าไปหลงกับความคิด (สร้างภพ) ฟุ้งซ่านในอนาคต กุมแก้วน้ำร้อนคนที่มีความทุกข์ แม้ได้ฟังคำแนะนำให้คลายทุกข์ แต่ตราบใดที่ยังคงใช้มือกุมแก้วน้ำร้อนอยู่ ก็จะยังคงร้อนอยู่อย่างนั้น ยังคงทุกข์อยู่อย่างนั้น ปลอบโยนอย่างไรก็ไม่ได้ สิ่งที่ควรทำ คือ หาทางปล่อยวางแก้วน้ำร้อนนั้นให้ได้ อาจารย์เปรียบเหมือนการคอยตบมือเอาไว้เสมอๆ ก็จะทำให้วางแก้วน้ำร้อนได้ นั่นคืออุปมาแทนการฝึกสติ เช่น การระลึกรู้ลมหายใจ […]

สุดยอดกลยุทธ์สู่ความสำเร็จและมั่งคั่ง

วันนี้เป็นวันพระ  (7 ส.ค. 58) ได้มีโอกาสมาฟัง อาจารย์ ดร.วรภัทร์ ภู่เจริญ สอนธรรมแบบเนียนๆ ผ่านงานสัมมนา “สุดยอดกลยุทธ์สู่ความสำเร็จ และ มั่งคั่ง”  ที่ Crystal Design Center (CDC) งานสัมมนามีตั้งแต่เช้าจนถึงเย็น ได้ความรู้และเกิดปัญญาขณะฟังสัมมนาครั้งนี้มากมาย จึงได้บันทึกสรุปเนื้อหาบางส่วน เฉพาะที่ผู้เขียนสนใจเป็นพิเศษ ที่จะได้น้อมนำมาฝึกปฏิบัติ และ เพิ่มเติมคำอธิบายเล็กๆน้อยๆ ตามภูมิรู้ ภูมิธรรมของผู้เขียนเอง ขอเผยแพร่บทความนี้ ให้กับกัลยาณมิตรที่สนใจ พิจารณาใคร่ครวญให้เกิดประโยชน์แก่ตน (โยนิโสมนสิการ) และ น้อมนำใส่ใจไปฝึกปฏิบัติ (โอปนยิโก) ให้เกิดปัญญาเฉพาะตน อย่ารู้แค่วิธีสอน ต้องมีเรื่องที่จะสอนด้วยคำสอนนี้น่าสนใจเป็นพิเศษ สำหรับคุณครู ผู้ที่ต้องการเป็นส่วนหนึ่งในการพัฒนาด้านศึกษา การลงมือทำจริงให้มากๆ จะช่วยให้มีประสบการณ์ตรง มีปัญญา ตั้งเป้าหมายชีวิตให้เร้าใจการอธิษฐานจิตควรขอให้ผู้อื่นก่อน ให้ผู้อื่นมากๆ เมื่อขอให้ตัวเอง ก็ขอเพื่อให้ตัวเองได้ทำประโยชน์เพื่อผู้อื่น ด้วยความชัดเจน ตามหลัก SMART ได้แก่ S = Specific (มีความชัดเจน), M = Measurable […]