เรียนรู้ เรื่อง การเอาชนะตนเอง (personal mastery) ผ่านนิทาน เรื่องหนูเลมมิงจ์ (The Lemming Dilemma : living with purpose, leading with vision) สรุปเรื่องย่อ พอสังเขป ตามนี้ครับ
กาลครั้งหนึ่ง มีหนูเลมมิงจ์ นับพันๆตัว เดินทางไปยังหน้าผาแห่งหนึ่ง เพื่อกระโดดลงไปตามๆกัน พวกหนูเลมมิงจ์ไม่เคยคิดเลยว่า ทำไมพวกมันต้องกระโดดจากหน้าผา พวกมันแค่กระโดดลงไปตามๆกัน ตามประเพณีนิยม (ส่วนนี้ คือ เรื่องจริงเกี่ยวกับหนูเลมมิงจ์ที่เดินกลิ้งหล่นจากหน้าผาตามๆกัน สนใจลองค้นดูใน google หรือ youtube เพิ่มเติมได้นะครับ)
มีหนูเลมมิงค์ตัวหนึ่ง ชื่อ เอมมี่ มันมีความรู้สึกเหมือนถูกดึงดูดให้ไปยังหน้าผาเพื่อที่จะกระโดดลงไป เช่นเดียวกับหนูเลมมิงจ์ตัวอื่นๆ นับพันๆ ตัว แต่เอมมี่ ตั้งคำถามกับตัวเองว่า ทำไมมันถึงต้องกระโดดลงจากหน้าผา ? ที่ปรึกษาด้านการจัดการของเหล่าหนูเลมมิงจ์ ตอบเอมมี่ว่า เพราะมันคือถ้อยแถลงร่วมกันของเหล่าหนูเลมมิงจ์ เอมมี่ฟังแล้วแต่รู้สึกยังไม่เคลียร์ คำตอบนี้ ยังไม่ช่วยไขความกระจ่างให้กับเอมมี่ มันกลับถามตัวเองเพิ่มขึ้นว่า ฉันต้องการอะไร? ฉันเป็นใคร ทำไมฉันต้องมาอยู่ที่นี่?
เอมมี่ ได้พบกับกลุ่มหนูเลมมิงจ์อีกกลุ่มหนึ่ง ที่กำลังซุ่มประชุมลับเตรียมระดมพล ออกต่อต้านการกระโดดของหนูเลมมิงจ์ เอมมี่ มีคำถามว่า “จุดประสงค์ของการไม่กระโดด คือ อะไร” กลุ่มผู้ต่อต้านตอบไม่ได้ เพียงแค่รู้ว่าต้องการต่อต้าน
เอมมี่ ตัดสินใจว่าจะไม่อยู่ทั้งในกลุ่มที่กระโดด และ กลุ่มที่ต่อต้านการกระโดด เอมมี่ พบว่าจุดประสงค์ของการดำรงอยู่ ค้นพบได้จากการตั้งคำถาม ถามตัวเอง เช่น ทำไมฉันจึงดำรงอยู่ ? ชีวิตจะสมปรารถนามากที่สุดที่ใด ? การเข้าใจตนเองนั้นยากกว่า การทำตามอำนาจลึกลับบางอย่างที่นำพาชีวิตให้ทำตามๆกัน หนูเลมมิงจ์นับพันๆตัว จึงกระโดดลงมาจากหน้าผา
ในที่สุด เอมมี่ก็เข้าใจตนเอง เอมมี่ค้นพบจุดประสงค์ของตัวเอง เอมมี่ต้องการไปสู่โลกที่กว้างขึ้นเพื่อสร้างแนวทางใหม่ๆ ในการดำรงชีวิต เอมมี่ วาดรูปต้นไม้ที่เห็นไกลๆ อยู่อีกฟากหนึ่งลงบนก้อนหิน (vision) ขณะที่มุ่งมั่น เย็บใบต้นยางอยู่ข้ามวันข้ามคืน (commitment to truth) นี่คือ การสร้างสรรค์เครื่องมือ เพื่อดีดตัวเองไปสู่หน้าผาอีกฟากฝั่งหนึ่ง ในที่สุดเอมมี่ก็ทำสำเร็จตามที่ตั้งใจ
หลังจากนั้น หนูเลมมิงจ์หลายตัวได้รับแรงบันดาลใจจากความสำเร็จของเอมมี่ จึงค้นหาแนวทางชีวิตของตนเองบ้าง บางตัวค้นพบว่าต้องการดำรงอยู่ต่อไป เพื่อสร้างแรงบันดาลใจให้ผู้อื่น จึงกลายมาเป็นนักพูดปลุกใจ เป็นต้น ในขณะที่ ตัวเอมมี่เอง ยังคงตั้งคำถามมากมายกับตัวเอง เพื่อสร้างสรรค์แนวทางใหม่ๆ ในการใช้ชีวิต (purpose) จนในที่สุดเอมมี่ก็มีวิสัยทัศน์ใหม่ (new vision) เห็นภาพว่าตัวเองจะบินได้ และ สามารถคิดค้น สร้างเครื่องมือการบินได้สำเร็จในเวลาต่อมา
สิ่งที่น่าสนใจจากนิทาน
การตั้งคำถามถามตัวเอง ทำให้เอมมี่ ค้นพบจุดประสงค์ของชีวิต (purpose) คือ ต้องการเกิดมาเพื่อสร้างแนวทางใหม่ๆ ในการดำรงชีวิต เมื่อมีจุดประสงค์ จึงทำให้เอมมี่เห็นภาพของตัวเองอยู่อีกฟากฝั่งหนึ่งของหน้าผา เรียกว่า วิสัยทัศน์ (vision) และ เขียนภาพนั้นลงบนก้อนหินในที่ที่ตัวเองทำงาน เมื่อมีวิสัยทัศน์ จึงเกิดความมุ่งมั่นในการทำงาน (commitment to truth) สร้างเหตุปัจจัย (creative tension) ให้บรรลุผลสำเร็จตามต้องการ และ “ความสำเร็จ ขับเคลื่อน ความสำเร็จ”ความสำเร็จของคนคนหนึ่งส่งผลขับเคลื่อนผลักดัน ให้ทั้งตัวเอง และ คนที่อยู่รอบข้างเกิดความสำเร็จอื่นๆ ตามมา
จากรูปด้านบน
- ต้นไม้ คือ วิสัยทัศน์ (personal vision) ที่เหมาะสม ท้าทาย เป็นไปได้ สอดคล้องตามจุดประสงค์ (purpose) ของชีวิต
- มือ คือ สภาพจริงในปัจจุบัน และ มีการแปรเปลี่ยนอยู่ทุกขณะ (current reality)
- แรงตึงของยางยืด (สีเขียว) คือ แรงตึงเครียดเชิงสร้างสรรค์ (creative tension, structural tension) เพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลง เป็นไปตามวิสัยทัศน์ (personal vision)
เชื่อมโยงกับมุมมองทางพระพุทธศาสนา (ดูภาพด้านบนประกอบ)
- จุดประสงค์ (purpose), วิสัยทัศน์ (vision) และ เป้าหมาย (goal) สอดคล้องกับเรื่อง มรรค 8 ในส่วนของ ปัญญา ได้แก่ สัมมาทิฐิ และ สัมมาสังกัปโป คือ การมีมุมมองความเชื่อ และ ความคิดเห็นที่ตรงทิศทาง
- สภาพจริงในปัจจุบัน (current reality) สอดคล้องกับ เรื่อง มรรค 8 ในส่วนของ ศีล ได้แก่ สัมมาวาจา สัมมากัมมันโต และ สัมมาอาชีโว คือ การดำรงอยู่ในปัจจุบัน ควบคุมกายวาจาของตนเอง ว่ายทวนกระแสกิเลส (reactive tension) ถือว่าเป็นการเพิ่มแรงตึงเครียดเชิงสร้างสรรค์ (creative tension) ไปในตัว สอดคล้องกับเรื่องของศีล ที่เป็นเหตุปัจจัยให้เกิดสมาธิ
- ความมุ่งมั่นตั้งใจ (commitment to truth) สอดคล้องกับ เรื่อง มรรค 8 ในส่วนของ สมาธิ ได้แก่ สัมมาวายาโม, สัมมาสติ และ สัมมาสมาธิ คือ มีความสามารถในการอดทนรับแรงตึงเครียดต่างๆ มุ่งมั่น พยายาม เอาใจใส่ พิจารณาใคร่ครวญ สามารถเอาชนะตัวเองได้ บรรลุตามจุดประสงค์ของชีวิต
